Leegkerk
Molen De Jonge Held staat in het dorpje Leegkerk vlakbij de stad Groningen. De poldermolen werd gebouwd in 1829 en bemaalde tot in de jaren tachtig van de twintigste eeuw de polder De Jonge Held.
De molen is een aantal keer gerestaureerd. Daarnaast is hij voorzien van zelfzwichting; de wieken kregen kantelbare kleppen, waardoor ze hun stand automatisch aanpassen aan de kracht van de wind. De molen is nog regelmatig draaiend te bewonderen, dankzij vrijwillige molenaars. Wanneer hij draait is de molen ook van binnen te bezoeken. Bezichtiging is ook mogelijk op afspraak: J. Cusiël.
Hier vind je Molen De Jonge Held
Frieschestraatweg 438vanaf jouw locatie
Molen De Hoop is zeer waarschijnlijk in 1641 gebouwd als achtkantige korenmolen. Op kaarten uit het begin van de 17e eeuw...
Molenpad 1
1734 JM OUDE NIEDORP
Deze Noord-Hollandse poldermolen is waarschijnlijk gebouwd in de tweede helft van de 17e eeuw. De molen is gerestaureerd...
Grote Sloot 153
1752 JK SINT MAARTENSBRUG
(beluister hier het audioverhaal)
Met het blote oog is het moeilijk te zien, maar de bodem van deze omgeving ligt laag. Op sommige plekken, zoals hier bij het dorpje Ried, gaat het om een paar centimeter, maar er zijn in de buurt kommen die wel 30 centimeter lager liggen dan twintig jaar geleden.
Die bodemdaling is een belangrijke reden dat er een nieuw gemaal komt, dat het witte gemaal dat je verderop aan de Rie ziet liggen zal vervangen. Zowel de oude als de nieuwe kunnen 140 kubieke meter water per minuut naar hoger gelegen gebieden afvoeren bij hoge waterstanden. Ook doet het gemaal dienst bij stortbuien, die steeds vaker voorkomen.
Het gemaal, dat hier in de jaren zeventig van de vorig eeuw kwam, heet ‘De Mieden’. Een toepasselijke naam, want dit Friese woord betekent een laaggelegen land aan de rand van het dorp, land dat alleen gebruikt kon worden om van gras hooi te maken en aan het vee te geven.
Een jaar of vijf geleden bleek renovatie van het gemaal nodig, maar dat bleek lastig, omdat de vijzels diep genoeg moeten zijn als de bodem nog verder zakt. Daarom besloot Wetterskip Fryslân om een hele nieuwe te laten maken, die ook op verdere bodemdaling is berekend.
Hoe het komt dat de bodem is gedaald? Zout- en gaswinning. Vanaf 2004 is op een handvol locaties hier in de omgeving namelijk gas uit de bodem gewonnen. Toen bleek dat de bodem meer daalde dan was verwacht, is daarmee gestopt. Bij Tzummarum en Sexbierum is lange tijd zout uit de bodem gehaald, maar nu wordt overgestapt op winning uit de bodem van de Waddenzee. De bedrijven die de stoffen winnen, Vermillion en Frisia Zout, betalen mee aan gemalen als deze om de waterhuishouding te regelen.
Ingesproken door:
Beeldend kunstenaar Rob Sweere zit al sinds 1989 in het vak. Hij werkt met permanente monumentale installaties in de publieke ruimte en maakt tijdelijke installaties voor tentoonstellingen en festivals. Wereldwijd werkt Rob met groepen mensen.
Zo heeft hij Joop Mulder leren kennen tijdens Oerol. “Joop dacht op een schaal waarop ik zelf ook graag denk, maar die in de visie van anderen niet of weinig voorkomt. Samen met Joop kon je echt tot de max denken. Hij was niet bang en gaf vertrouwen. Jammer dat velen in onze omgeving niet zo onbevangen durven te dromen en ervoor te gaan. Ik zal Joop missen als dromer en als reisgenoot in deze maatschappij.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Het gemaal, dat hier in de jaren zeventig van de vorig eeuw kwam, heet ‘De Mieden’. Een toepasselijke naam, want dit Friese...
Nieuweweg
8811 HJ Ried
Bij de Eemshaven staat de meest noordelijke molen van het Nederlandse vasteland: De Goliath. Toen de molen in 1897 werd gebouwd,...
Goliath's Pad 13
9979 XG Eemshaven
De Molen Fortuna in Noordhorn is een oude koren- pelmolen. Een monument in het Groninger landschap.
Schippersstraat 2 a
9804 PN Noordhorn
Poldermolen. Te bezichtigen op afspraak en als de molen draait. Molenaar is Wil Hibma.
Achlumer Molen
Hitzumerweg 3
8806 TR Achlum
Tjerk Hiddes vertelt het bijzondere verhaal achter het Roptasyl. Nu zie je er niet veel van terug, maar in de 17e eeuw was...
Sylsleane 6
8857 RZ Wijnaldum
Wat zou slikwerker Dorus Terpstra van dit gemaal gevonden hebben? Het gemaal zorgt ervoor dat er buitendijks een kweldergebied...
Zeedijk 15
9073 TN Marrum
