Sint Jacobiparochie - Zwarte Haan | Rondjes om de kerken

Ontdek de rijke historie en natuur van Noordwest Friesland. Vanaf de iconische Groate Kerk in Sint Jacobiparochie loop je door historische Franeker landen en over oude dijken. Beklim de zeedijk voor een panoramisch uitzicht op de Waddenzee, met vogels, slikvelden en de horizon. Neem vooral de tijd.

De wandeling begint bij de indrukwekkende Groate Kerk in Sint Jacobiparochie, een neoclassicistisch monument dat met zijn okergele muren en witte Dorische zuilen direct in het oog springt. Het bezoekerscentrum in de kerk biedt een inkijkje in de pelgrimstradities, met verhalen over de Camino en het Jabikspaad. Het plafond is bijzonder: een projectie van de Melkweg en het sterrenbeeld Zwaan wijst symbolisch naar het zuiden, alsof het de pelgrim al op weg helpt naar Santiago de Compostela. De kerk zelf fungeert ook als herberg; je kunt er zelfs overnachten op veldbedden, een unieke ervaring voor de ware pelgrim.

Buiten, waar de Middelweg overgaat in de Westerweg, staat een kunstwerk van Henk Rusman. De stalen lijnen en hardstenen voet symboliseren de weg die zich in de verte verliest, met de aarde als stabiele basis. Dit kunstwerk vangt de essentie van de pelgrimage: een reis naar de horizon, met vaste grond onder je voeten en een blik gericht op het oneindige.

Je verlaat Sint-Jabik via het Westeinde en slingert door een esdoornbosje richting de Franeker landen. Dit gebied, ooit een kwelder, werd in 1500 geschonken aan de stad Franeker door graaf Hendrik van Saksen. Met de opbrengsten uit deze vruchtbare grond betaalde de stad haar stadswal, een herinnering aan de complexe machtsstrijd in Friesland. Het landschap weerspiegelt die geschiedenis: strak afgepaalde percelen en brede sloten geven het gebied een eigenzinnige structuur.

De route brengt je naar de Oude Bildtdijk, ooit een grens tussen zee en land en nu een kronkelige weg die je langs schilderachtige boerderijen en arbeidershuisjes voert. Hier voel je de poldergeschiedenis: de huizen staan dicht op de dijk, alsof ze samen weerstand bieden tegen de eeuwige kracht van het water.

Bij knooppunt 87 klim je de zeedijk op, een barrière die ooit het onstuimige water van de Waddenzee buiten hield. Vanaf hier wandel je met het gezicht naar het water. De geur van zout en slik vult je longen, en de wind speelt met je jas terwijl je over de kruin van de dijk loopt. Beneden dobberen zeilboten in de Waddengeul, en in de verte zie je de iconische rood-wit gestreepte vuurtoren van Ameland. De kwelders onder aan de dijk zijn een leefgebied voor vogels als plevieren en scholeksters, die zich in het slik tegoed doen aan kleine schelpdiertjes.

Bij Zwarte Haan, een gehucht op de grens van land en zee, nodigt een klein monument je uit om stil te staan bij de geschiedenis. Hier werkten slikwerkers eeuwenlang met schop en kruiwagen aan het droogleggen van de kwelders, een monnikenwerk dat vruchtbare polders opleverde. Voor pelgrims is Zwarte Haan een plek van reflectie, waar de elementen – water, lucht en aarde – samenkomen in een bijna spirituele stilte.

Vanaf Zwarte Haan keer je terug via de Nieuwe Bildtdijk, waar je langs café De Oosthoek en een viersprong een vriendelijk schelpenpad inslaat. Dit pad leidt je door rustige velden en langs sloten, met als achtergrond het weidse Bildtse landschap en zijn eindeloze horizon. De route brengt je via het schelpenpad terug naar Sint Jacobiparochie, waar de Groate Kerk al van verre zichtbaar is.

Neem vooral de tijd om stil te staan bij de monumenten, de vogels op de kwelders en het indrukwekkende spel van licht en wolken boven de zeedijk. Een wandeling voor wie niet alleen wil lopen, maar ook wil luisteren, kijken en voelen.

Rondjes om de kerken bevat 26 inspirerende en verrassende pelgrimsroutes in Noord-Fryslân. De weidsheid, de lichtval, wolken en het ruisen van de wind sluiten naadloos aan bij de sobere verstilling die de kerken bieden. Wijkplaatsen en vluchtheuvels in drukke tijden. Ontsnappingsroutes die rust bieden. Nieuwsgierig naar de andere routes? Je vindt ze hier

Meer verdiepende informatie over deze en de andere routes kun je vinden in de routegids; Rondjes om de kerken in Noord-Fryslân. Te verkrijgen via de boekhandel. De uitgave is tot stand gekomen door schrijver Fokko Bosker, een wandeljournalist, in nauwe samenwerking met stichting Tsjerkepaad die ijvert voor ruimere openstelling van de monumentale kerken in Fryslân.