Jarig en Kor Palsma

(het audioverhaal is te beluisteren in de media) 

Jarig Palsma tuurt op zijn overzicht met rassen, generaties, hectares en namen van percelen. Kor laat met een heftruck een kist vol pootgoed zakken. Samen helpen ze altijd een handje bij de bemonstering van de Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaigoed en pootgoed. Zo weten ze ook zeker dat alles klopt. 

“Hadden jullie al gehoord dat veel pootgoed in lagere klasse komt dit jaar?”, vraagt de keurmeester terwijl hij een paar handen vol pootaardappelen in een zakje laat glijden. “40% is echt veel”, zegt Jarig. Hij streept een ras door. De keurmeester bindt het zakje dicht en hangt het label aan het touwtje.
Per ras en generatie neemt de keurmeester tweehonderd stuks mee naar het lab in Emmeloord. Als er één aardappel uit de proef een virus bevat, gaat de hele partij een klasse omlaag. Een lagere klasse betekent 10 procent minder opbrengst. Over een week of twee krijgen ze uitslag via de mail. Altijd een spannend moment, al calculeren ze natuurlijk ook in dat dit kan gebeuren. Soms is er geen afzetmarkt voor de hoogste klasse, dan gaan ze nog omlaag, van S naar SE bijvoorbeeld. 

De hitte van vorige zomer is oorzaak van het hoge percentage waar de keurmeester het over heeft. Alle pootgoedtelers hebben ermee te maken. Toen de luizen kwamen, was juist het loof afgestorven, maar vermoedelijk zijn de virussen die de luizen bij zich dragen toen in de sapstromen gekomen. En dus ook in de knollen, die in het voorjaar weer de grond in zijn gegaan. Door de vroege luizenvlucht aan het begin van het seizoen, was er vroege besmetting. En aan één knol groeien minstens acht nieuwe knollen.
“Ziet er goed uit, toch?”, vraagt Kor als de keurmeester aan een paar aardappelen voelt. “Absoluut”, bevestigt deze. Heel soms wordt er pootgoed in de loods afgekeurd, als het beschadigd is bijvoorbeeld, maar dat gaat nu niet gebeuren. Jarig weet wat hij en Kor gerooid hebben afgelopen weken. Best spul. 

De keurmeester laadt de zakjes in de witte bestelwagen en rijdt de brug over. Over een paar weken komt hij nog een keer, want er moet nog drie hectare uit. Jarig werpt een blik op de grijze lucht, de motregen maakt zijn gezicht nat. Ach, de droge dagen komen wel weer. Kor en hij laten zich nooit opjagen. Hoe later het pootgoed wordt gerooid, hoe meer afgerijpt de knollen zijn, hoe meer het oplevert. Ja, de lêsten bin de bêsten. 

Dit verhaal is onderdeel van de route Bildtstars en Eigenheimers van Sense of Place