Een reis door wierdedorpen en kustplaatsen
Categorieën
-
Eemskust
Een verdwenen landschap
De Eemskust kent een geschiedenis van een verdwenen landschap. Wierden die prijs moesten worden gegeven aan de Waddenzee door het ontstaan van de Dollard. Later ook door de industrialisatie en verstedelijking rond Appingedam en Delfzijl.
Appingedam: stad van Hangende Keukens
Appingedam, gelegen aan het Damsterdiep, is het culturele en historische hart van de regio. In 1327 werd het stadsrecht verleend aan Appingedam door het Friese Verbond van de Opstalboom. De middeleeuwse handelsstad groeide uit tot een belangrijk centrum dankzij de Delf, een kanaal dat de stad in hetzelfde jaar verbond met de Eems. Bovendien had het een achterland met de ontgonnen venen van de Woldstreek. Deze streek leverde rogge, zoetwatervis, turf en brandhout. Later in 1424 trekt men de Delf door naar de stad Groningen, voortaan noemt men de Delf het Damsterdiep.
Een wandeling door de binnenstad brengt je langs de beroemde hangende keukens, historische pakhuizen en smalle straatjes vol charme. In de 19e eeuw bouwde men houten uitbouwen aan de Middeleeuwse pakhuizen om meer ruimte te creëren, dit zijn de hangende keukens boven het Damsterdiep aan de achterkant van de Solwerderstraat. De markten en winkels bieden lokale producten, zoals Damsterzuivel. Appingedam is niet alleen een stad van geschiedenis, maar ook van gastronomie en gezelligheid.
Delfzijl: Poort naar de Waddenzee
Delfzijl ontstond in de middeleeuwen als een nederzetting rondom een belangrijk knooppunt van waterwegen. In 1317 werd de Delf, een getijdengeul die in open verbinding stond met de Eems, afgesloten met een zeedijk. Hiervoor werden drie zijlen (sluizen) gebouwd om het waterpeil te reguleren. Deze aanleg markeerde het ontstaan van Delfzijl als strategische locatie aan de kust.
Delfzijl is de plek waar land en zee elkaar ontmoeten. Het havengebied is al eeuwenlang een centrum van handel en scheepvaart, en dat voel je nog steeds. Bezoekers kunnen genieten van een wandeling langs de dijk met uitzicht op de Waddenzee of een bezoek brengen aan het Muzeeaquarium, waar de natuur en geschiedenis van het kustgebied tot leven komen.
De omgeving van Delfzijl is ook een uitvalsbasis voor natuurliefhebbers. Vanuit hier kun je de omliggende wierdedorpen en kwelders verkennen of genieten van het landschap vanaf een fietspad langs de kust.
De visserijtraditie van Termunterzijl
Termunten en het nabijgelegen Termunterzijl hebben een rijke geschiedenis in de garnalenvisserij. Aan het begin van de 20e eeuw begon de visserij op te komen in Termunterzijl. Aanvankelijk werd er gevist op het wad met paalnetten, die bij laag water werden geleegd met roeiboten en sliksleeën. Later schakelde men over op schepen met sleepnetten om op de Eems en de Noordzee te vissen. De garnalenvisserij werd de belangrijkste tak binnen de lokale visserij, waarbij zowel consumptiegarnalen als kleinere garnalen, bekend als 'puf', werden gevangen. Deze kleinere garnalen vonden hun weg naar de veevoermarkt.
In de loop van de tijd groeide Termunterzijl uit tot een belangrijk centrum voor de garnalenvisserij. Echter, tegen het einde van de 20e eeuw nam de visserijactiviteit af en werd de vissershaven omgevormd tot een jachthaven. Om de rijke geschiedenis van de visserij in het dorp te behouden, werd het Visserijmuseum Termunterzijl opgericht. Dit museum, gehuisvest in een voormalige bakkerij in het historische hart van Termunterzijl, vertelt het verhaal van de lokale visserijgeschiedenis, met speciale aandacht voor de garnalenvisserij en de periode daarvoor.
Bezoekers van het Visserijmuseum kunnen meer te weten komen over de technieken en het leven van de vissers in Termunterzijl. Het museum biedt inzicht in de evolutie van de visserijmethoden en de impact van de visserij op de lokale gemeenschap. Daarnaast wordt de geschiedenis van de 'Boog van Ziel', de eeuwenoude historische sluis die een centrale rol speelde in het ontstaan van het dorp, belicht.
De Punt van Reide
De Punt van Reide is een bijzonder natuur- en cultuurhistorisch gebied aan de kust van Groningen. Dit unieke bijna schiereiland, dat uitsteekt in de Eems, toont een prachtig landschap van groene dijken, kwelders en historische waterwerken. Oorspronkelijk vormde het een belangrijk verdedigingspunt tegen de zee, met dubbele wierden, dijkwerken en bosaanplant als bescherming tegen overstromingen.
Tegenwoordig is de Punt van Reide een waardevol natuurgebied waar rust en ruimte de boventoon voeren. Het gebied heeft een rijke kweldervegetatie met eetbare planten als zeekraal, zeeaster en lamsoor. Het Groninger Landschap zet Limousin runderen in voor het aanbrengen van variatie in de structuur van de begroeiing, wat de vogelstand ten goede komt. Deze runderen leveren, na een goed leven, hoogwaardig vlees dat voor natuurvleespakketten worden gebruikt. Het gebied biedt verder een indrukwekkend uitzicht over de Eems en de Dollard en is een paradijs voor vogelliefhebbers, met tal van broed- en trekvogels. Daarnaast zijn de overblijfselen van oude dijken nog goed zichtbaar, wat het gebied ook interessant maakt voor geschiedenisliefhebbers. De harmonie tussen natuur en cultuur maakt de Punt van Reide tot een inspirerende plek waar verleden en heden samenkomen.
Van het voorjaar tot het najaar staat de zeehondenkijkwand opgesteld op de zeedijk in Termunten bij de Punt van Reide. Een unieke gelegenheid om de zeehonden en hun pups in hun natuurlijke omgeving te spotten zonder ze te verstoren! Een buitengewone locatie in Nederland die je zelf kunt bezoeken.
Ontdek meer
-
Waddengastronomie
Waddengastronomie
-
Smaak van de Wadden
Smaak van de Wadden
Dit themaverhaal is geschreven t.b.v. de inspiratiekaarten en foodroutes in het kader van programma ‘Waddengastronomie versterkt Werelderfgoedbeleving’. Het Waddenfonds maakt het programma mogelijk met een financiële bijdrage. De provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen co-financieren het project en ook projectpartners NHL Stenden, Stichting Waddengroep/ondernemers leveren een eigen bijdrage.
