Het strategische belang van de Afsluitdijk

Categorieën

Afsluitdijk

in oorlogsjaren

Vijf jaar na de start in 1927 was de Afsluitdijk een feit. De dijk moest Nederland beschermen tegen overstromingen. Daarbij was het een nieuwe, snelle verbinding tussen Holland en Friesland.

(leestijd: 5 minuten)

Vesting Holland

De minister van Oorlog zag in de nieuwe dijk vooral een gevaar. Kwaadwillende militairen kregen via de Afsluitdijk wel heel makkelijk en snel toegang tot de ‘Vesting Holland’ - met de hoofdstad Amsterdam - en de marinehaven in Den Helder. Bovendien waren de spuisluizen nodig om strategische delen van Nederland onder water te zetten. Dat werd toen nog gezien als goed verdedigingswapen tegen een invasie. Het ministerie eiste daarom dat er aan het begin en het eind van de dijk ‘deugdelijke’ verdedigingswerken zouden komen.

Zo komt de Afsluitdijk aan zijn kazematten. Den Oever kreeg er dertien, aan weerzijde van de dijk. In mei 1940 speelden deze kazematten uiteindelijk geen rol van betekenis. Anders dan hun tegenhangers aan de andere kant van de dijk, bij Kornwerderzand. Tijdens de oorlog namen de Duitse militairen de stelling in bezit. Veel is hierover niet bekend. Wel weten we dat het Duitse luchtafweergeschut regelmatig in actie kwam. De geallieerden gebruikten de Afsluitdijk om zich te oriënteren op hun vlucht naar de Duitse steden.

Kazematten

Na de bevrijding van Nederland was de Afsluitdijk voor veel Duitse militairen de eerste dagmars op hun reis terug naar Duitsland. Later verzamelden zij in Den Helder om per schip terug te keren. De militairen die bij Den Oever waren gelegerd, vernielden het spuisluizen vlak voor hun aftocht. Het sluizencomplex bood daardoor na de oorlog een desolate aanblik. De stelling zelf bleef bewaard. Maar je moet wel twee keer kijken voor je de kazematten ziet. Ze zijn in de loop van de tijd overgroeid met liguster. De komende jaren wordt aan de Afsluitdijk gewerkt om ervoor te zorgen dat hij Nederland kan blijven beschermen bij een stijgende zeespiegel. Daarbij worden ook de kazematten weer zichtbaar gemaakt. Tot die tijd zijn ze beperkt toegankelijk. Als je ze wilt bekijken, check dan op De Afsluitdijk of ze bereikbaar zijn.

Route: Stelling Kornwerderzand

Door de aanleg van de Afsluitdijk werden de marinebasis in Den Helder en Vesting Holland kwetsbaar voor een aanval over land vanuit het (noord)oosten. Voor de bescherming van ‘Vesting Holland’ wil het departement van Oorlog dan ook dat er extra versterkingen op de Afsluitdijk bij de spuisluizen komen. Om deze reden zijn de vestingwerken, de kazematten, gebouwd. Zowel op Kornwerderzand als bij Den Oever. Met deze fietsroute ontdek je de versterkingen rondom de Stelling Kornwerderzand.

Afstand: 38,2 kilometer

Ontdek de route!