Nachtbrakers van de zee
Categorieën
-
De Wadmeester
vertelt...
Wanneer ik op een school de vraag ‘wie kent er een paar echte nachtdieren’ stel, gaan vrijwel direct alle vingers van de kinderen de lucht in. Vleermuizen worden vaak als eerste genoemd. Al snel gevolgd door muizen en ratten, nachtvlinders, vossen en natuurlijk het bekendste nachtdier: de uil. Wanneer ik de vraag opnieuw stel, maar dan het woord ‘nachtdier’ vervang voor ’nachtzeedieren’ gaan er veel minder vingers de lucht in. Waar we bij dieren op het land zelfverzekerd de dieren kunnen noemen, gaat er hier en daar een aarzelende vinger omhoog. De zelfverzekerde antwoorden maken vaak plaats voor vragen. Kwallen? Krabben? Zeehonden misschien? Ditzelfde gebeurt overigens ook tijdens WadExpedities voor volwassen. We weten het eigenlijk niet. Wanneer je je realiseert dat ongeveer 70% van de aarde bestaat uit water is dit best bijzonder. En zo is er - ook vanuit de wetenschap - nog veel te ontdekken en te leren over het leven in de wereldzeeën.
De aasgarnaal en sepia
Net als bij de dieren op het land, zijn er ook in de zee dieren die een voorkeur hebben om juist ‘s nachts actief te zijn. Wat deze nacht landdieren en nacht zeedieren gemeen hebben, heeft vaak te maken met ‘eten en gegeten worden’. Neem nou de aasgarnaal. Deze kleine garnaal leeft overdag in de zeebodem en zwemt ’s nachts naar de oppervlakte om voedsel te zoeken. Waarom ’s nachts? Onder andere omdat vissen, die graag aasgarnalen eten, dan ‘slapen’ en dus minder actief zijn. Ditzelfde gedrag zien we ook bij bijvoorbeeld muizen die zich ’s nachts veiliger voelen en juist dan actief zijn en op zoek gaan naar voedsel. Maar wanneer je als muis het lievelingsmaaltje bent van (bijvoorbeeld) een uil, zal deze juist ’s nachts actief zijn om zijn lievelingsmaaltje te vangen. De sepia - een soort inktvis die met name voorkomt in de Noordzee én waarvan je de witte schilden (zeeschuim) op het strand met regelmaat kunt vinden - is voor de aasgarnaal wat de uil is voor muizen. De schrik van de nacht. Aasgarnalen staan hoog in het top-10 lijstje van de sepia voor wat betreft favoriet eten. De sepia - die je ook kunt kennen als zeekat - is daarom net als een uil ’s nachts actief omdat hij juist dan zijn buik kan rond eten met aasgarnalen.
Enorme ogen
Net als bij nachtdieren hebben ook nachtzeedieren zich aangepast om juist ’s nachts te kunnen leven en te overleven. Pijlinktvissen bijvoorbeeld hebben in verhouding enorme grote ogen. De ogen van de reuzenpijlinktvis zijn met zo’n 25 cm (zo groot als een voetbal!) de allergrootste van alle dieren. Met grote ogen kun je in het donker meer licht opvangen. Deze in verhouding grote ogen zie je ook bij uilen. Dit stelt ze in staat om ook ’s nachts meer te kunnen waarnemen. Dat de ogen van een reuzenpijlinktvis zo enorm groot zijn is wel bijzonder. Een reuzenpijlinktvis heeft vanwege zijn grote eigenlijk maar één serieuze vijand: de potvis. Maar in de diepte waar deze reuzenpijlinktvissen leven is het zo donker dat je zelfs een potvis niet ziet aankomen. Onderzoekers zijn er nog maar net achter gekomen wat het nut is van deze extreem grote ogen. Lichtgevende algen. Wanneer een potvis zich door het water beweegt worden algen heen en weer geschud en stralen daardoor een zwak licht uit. Hierdoor ontstaan lichtgevende wolken die de reuzenpijlinktvis door zijn extreem grote ogen kan waarnemen en het verschil kan maken tussen leven en dood.
Wie kent er een paar echte nachtzeedieren?
De wereld bestaat voor 70% uit water en toch noemen we haar ‘Aarde’. Elke dag ontdekken we meer over de geheimen en kwetsbaarheid van onze wereldzeeën. Ik heb er alle vertrouwen in dat er de komende jaren meer en meer zelfverzekerde vingers omhoog gaan bij de vraag ‘wie kent er een paar echte nachtzeedieren?’.
Met een vriendelijke groet vanaf het Wad,
De Wadmeester | Casper Meinders
Meer weten over De Wadmeester?
-
De Wadmeester vertelt...
De Wadmeester vertelt...
Lees hier de allereerste column van De Wadmeester voor Visit Wadden!
-
WadExpedities
WadExpedities
Ontdek alles over de WadExpedities van Casper Meinders a.k.a. De Wadmeester!
