Rixt van 't Oerd
Categorieën
-
Sprookjes en Sagen
van de Wadden: Ameland
Tientallen jaren, soms wel eeuwenlang, werden ze van generatie op generatie doorverteld: volksverhalen. De Waddeneilanden én het kustgebied zitten boordevol met deze bekende (en onbekende) verhalen. Nadat we zijn begonnen op Terschelling met drie verhalen, gaan we het dit keer hebben over het meest bekende verhaal van Ameland: Rixt van 't Oerd. Of het waar is, weten we niet. Maar het verhaal wil dat er in het woeste gebied op oostelijk Ameland, 't Oerd genaamd, een vrouw woonde. Ze had haar hut van wrakhout op het uiterste puntje van het eiland gebouwd. Maar waarom?
Leestijd: ongeveer 5 minuten
Rixt van het Oerd
Op Ameland, centraal in het dorpje Buren, vind je een standbeeld. Het standbeeld van Rixt van 't Oerd, hoofdpersoon van dé legende van het eiland.
Het verhaal van Rixt is een droevig verhaal en stamt uit de tijd dat Ameland nog onbekend was voor vele mensen. Rixt woonde als oude weduwe op 't Oerd. Haar man was nooit teruggekomen van de walvisvaart en de vissersvrouw had alleen haar zoon Sjoerd nog. Moeder en zoon leefden in armoede, getuige hun kleine hutje in het natuurgebied. Het hutje was gemaakt van strandhout en plaggen, gevonden tijdens hun vele juttochten op het strand. Dat deden Rixt en Sjoerd dagelijks, in de hoop aangespoelde goederen van vergane schepen te vinden. Naar mate Sjoerd ouder werd, begon de armoede waarin hij met zijn moeder in leefde hem steeds meer te frustreren. Hij wilde weg van Ameland, de zee op. Net als zijn vader. Sjoerd was vastbesloten in zijn keuze. Ondanks het verdriet van zijn moeder.
Rixt had moeten accepteren dat haar zoon nu eenmaal te rusteloos en te avontuurlijk was om tegen te houden. Met pijn in haar hart keek ze toe hoe Sjoerd een vissersboot opstapte en de Waddenzee tegemoet ging. Geregeld kwam Sjoerd terug naar Ameland, om zijn moeder te voorzien van genoeg eten en drinken. Hierdoor kon ze telkens weer een aantal weken rustig verder leven. Totdat op een dag Sjoerd niet meer terugkwam. Rixt moest wederom voor zichzelf gaan zorgen en besloot het strand weer op te gaan. Met weinig succes. Ten einde raad besloot ze een duister plan te bedenken. Hoog op het Oerdsduin bond ze een lantaarn, om langsvarende schepen te misleiden. Haar list lukte.
Een rijk schip, flink gevuld met goederen, was op een zandbank vastgelopen na een flinke storm. Rixt trof er niet alleen flinke vangst aan, ook iets anders. Half onder het zand bedekt, trof ze een lijk aan. Het lijk van haar eigen zoon Sjoerd.
Wanhopig probeert Rixt haar zoon nog tot leven te wekken maar het was al te laat. Sjoerd zou het strand van Ameland niet meer onder zijn voeten kunnen voelen. Haar verdriet en spijt verscheurde Rixt en jarenlang zou ze nog doelloos rondzwerven op 't Oerd. Vandaag de dag, wanneer de wind uit het noordwesten, kun je Rixt nog altijd horen jammeren om haar zoon.
Als bron voor het bovenstaande verhaal is de website van kampeerboerderij Ritskemoei gebruikt. Maar er zijn meerdere verhalen over Rixt van 't Oerd. Zo zou ze ook een zeeheks zijn, die op zou trekken met de duivel. Het meest bekende verhaal van Rixt is opgeschreven door schoolmeester P.J. Braaksma, die beweerde het echte verhaal gehoord te hebben van een oud Amelander vrouwtje.
De foto's van het standbeeld van Rixt van 't Oerd zijn beschikbaar gesteld door VVV Ameland.
Verder lezen?
-
Een eiland vol verhalen
Een eiland vol verhalen
Ontdek de sprookjes en sagen van Terschelling!
-
Natuur van wereldklasse
Natuur van wereldklasse
Ontdek een grensoverschrijdend gebied, boordevol ongerepte natuur.
