St. Jacobiparochie
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd is naar waterschapsvoorzitter Henk Miedema.
(beluister hier het audioverhaal)
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd is naar waterschapsvoorzitter Henk Miedema. Dit gemaal kan tot 700 kubieke meter per minuut water vanuit de vaart in zee lozen. Als je hier even blijft staan, kun je zomaar het gemaal horen aanslaan, want die schakelt automatisch in.
Een geweldige uitvinding dus, een gemaal, maar er zit ook een nadeel aan. Gemalen zijn namelijk net als dijken en sluizen een grote hindernis voor trekvissen, omdat zij voor hun overleving tussen zoet en zout water moeten kunnen migreren. In 2015 is dit gemaal visvriendelijk gemaakt, door de pompen aan te passen en een vispassage met een lokstroompomp te maken.
Jammer genoeg is het niet te zien, maar in het voor- en najaar is het hier een drukte van belang op vissengebied. Trekvissen als spiering, trekkend driedoornig stekelbaarsje en paling maken dan gebruik van het vismigratiesysteem in het gemaal.
Instinct drijft volwassen palingen hier in de herfst naar het einde van de Kouwe Faart toe, omdat ze naar de zoute Waddenzee willen. Een waaier beschermt ze als ze met het uitstromende water mee de zee in worden gepompt. Eenmaal in zee zit hun reis er nog lang niet op. Ze leggen maar liefst 5000 kilometer af naar hun geboortegrond, de Sargassozee bij Mexico, om te paaien.
De jonge palingen die daar worden geboren, glasaaltjes genoemd omdat ze doorzichtig zijn, drijven vervolgens op de golfstromen mee naar Europa. Zo komen ze in de lente onder andere hier achter de dijk terecht. En dan is het hun beurt om dit gemaal te trotseren, nu landinwaarts. Een lokstroom van zoet water helpt hen door een buis onder de dijk door, waar ze hier in de bak onder je voeten terecht komen. Maximaal twee uur later gaat hier onder water een schuif open. En zo begint de kringloop van het leven opnieuw.
Ingesproken door:
Theun Mosk werkt inmiddels 20 jaar als ontwerper in theater, zowel voor dans, opera, toneel, performance, mime en muziektheater. Daarnaast maakt hij installaties in de openbare ruimte en ontwerpt hij landschapswerken.
In 2008 kwam Theun in aanraking met Joop Mulder toen hij samen met Robert Wilson en Boukje Schwiegman ‘Walking’ ontwierp tijdens Oerol. “Joop is voor mij een van de belangrijkste inspiratiebronnen. Een klein duwtje of idee kon uitmonden in een zee van gedachten en inspiratie. Hij was een diesel, met een enorme drive en noodzaak, dat maak je zelden mee. Mensen als Joop zijn nodig om de grenzen te verleggen en nieuw horizonnen te creeëren. Zij doen een leven en samenleven enorm verrijken.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Hier finden Sie Zwarte Haan: visvriendelijk malen
Nieuwebildtdijk 428vanaf jouw locatie
De Foodwalk Zwarte Haan is een unieke wandelroute langs de Waddenzee. Ontdek zilte smaken zoals zeekraal, lamsoor en duindoorn,...
De perfecte mix van natuur, historie en ontspanning. Ideaal voor een dagje uit met SUP, kano of sloep. Ontdek 't Bildt en...
Deze korte vaarroute biedt een perfecte mix van natuur, historie en ontspanning. Ideaal voor een dagje uit met SUP, kano...
In het landschap van Fryslân liggen honderden, zo niet duizenden waterwerken. Gemalen, sluisjes, overloop en ga maar door....
De Nederlandse deltawerken begonnen bij de voormalige Friese Middelsee sinds de middeleeuwen. Streektaal en landschap van...
Een afwisselende fietsroute langs zowel UNESCO werelderfgoed De Waddenzee als de oevers van de vroegere Middelzee.
Hoe hielden bewoners het droog? De tocht voert door terpdorpen en het uitgestrekte Bildt. Maar daar is geen terp te bekennen.
Stap op de fiets en verken het adembenemende landschap van ‘t Bildt. Deze route neemt je mee langs de schitterende UNESCO...
Stap op de fiets en beleef het adembenemende Rondje Waadhoeke! Deze route voert je door het afwisselende landschap van de...
Begin je roadtrip in het prachtige, oude centrum van Harlingen. Vervolg je route langs de terpendorpen Wijnaldum en Firdgum...
