Appingedam
Hier vind je Olingerpoldermolen
De Groeve Westzijde 26vanaf jouw locatie
Een weekendtocht langs de unieke zeearm van de Waddenzee, de Eems-Dollard. 113 kilometer fietsen in twee of drie dagen, slapen...
De laatste dag van je fietstocht staat in het teken van meren en herenhuizen. Bezoek kerktorens die los van de rest van de...
Wie weinig tijd heeft, kan Oost-Groningen ook beleven tijdens een mini-fietsvakantie van een middag, avond en ochtend. De...
Treed in de voetsporen van de bevrijders die zware gevechten hebben moeten leveren voor de zogenaamde Delfzijl- Pocket. Bezoek...
Kom naar het familiemuseum van Texel en ervaar de stoere wereld van het strandjutten. Er is van alles te zien én te beleven,...
Pontweg 141 A
1796 MA De Koog
De Leeuw in Zeerijp is een achtkante stellingmolen met een functie van koren- en pelmolen. De molen is in 1865 gebouwd aan...
Borgweg 59
9914 PD Zeerijp
De Friese Waddenkust is een bijzonder kunstwerk rijker. Ter nagedachtenis aan Joop Mulder, is op de Sedyk bij Koehool het...
Zeedijk
Koehool
Een heerlijke plek om te landen; dit mooie kunstwerk van Ids Willemsma. Het wordt de Dijktempel genoemd, maar klopt dat wel?
Op de Zeedijk bij splitsing 'Zeedijk' en 'Ozingaloane'
Ozingaloane 1
9073 TP Marrum
Al eeuwen wordt het stadswapen op ‘De Waag’ van Workum ondersteund door twee leeuwen. Ze doen naïef aan en hun theatrale...
Skill
8711 CL Workum
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen(beluister hier het audioverhaal)
Stel je het jaar 700 voor. De dijk die je in de verte ziet, bestaat nog niet. Twee keer per etmaal stroomt de zee via geulen en prielen het land in. En tijdens de herfst en winter komt het water soms gevaarlijk dichtbij. Een ramp? Dat valt meestal mee, want de mensen wonen op heuveltjes die ze in de loop van de eeuwen hebben gemaakt: terpen. Het is de oudste manier om droge voeten te houden.
Dit dorp Firdgum bestond ook uit een aantal terpen, die op de hoger gelegen kwelderwallen waren aangelegd. Bij de kerktoren kun je goed zien dat er later afgravingen zijn geweest: de vruchtbare terpaarde werd in de negentiende eeuw duur verkocht.
De mensen die hier woonden leefden mét de zee. Die zee was wel een voortdurende bedreiging, maar het eindeloze komen en gaan van zout water bood ook kansen. Zo zorgde de zee voor vruchtbare landbouwgrond en een natuurlijk ophoging van het landschap rondom de terp, doordat er steeds laagjes slib achtergebleven als het water zich terugtrok.
Zulke laagjes slib kun je ook duidelijk zien in het door archeologen en vrijwilligers gereconstrueerde zodenhuis van terpbewoners, waarvoor zoden uit buitendijks land zijn gestoken. De zoden die terpbewoners voor hun gebouwen gebruikten waren sterk en compact, en bovendien voorhanden in de boomloze kuststreek. En, niet onbelangrijk: de zodenhuizen deden vermoedelijk in comfort niet onder voor houten huizen.
Dijken, in de verte te zien, zorgden er vanaf de elfde eeuw dat de zee definitief wegbleef. Lekker veilig. Maar de druk van de zee op het land neemt toe door de hoge dijken, en het land hoogt zich niet meer vanzelf op. Een dijkdoorbraak zal daarbij gigantische impact hebben. Misschien kunnen nog wat van onze voorouders leren, zeker met het oog op duurzaamheid en klimaatverandering.
Ingesproken door:
Jan Ketelaar werkt in woord en beeld. Zo schrijft hij teksten en gedichten, maar maakt ook sculpturen in zijn loods in Drachten. Ter gelegenheid van de 400-jarige betrekkingen tussen New York en Nederland organiseerde Joop in 2009 het New Island festival. Jan benaderde hem omdat hij vond dat zijn beeld "De staat van Nederland" daarheen moest. “Toen zei hij "goed plan, dat gaan we regelen" en sindsdien is er een samenwerking ontstaan. We waren vrienden zonder dat uit te spreken. Zonder Joop hadden de beelden niet in Holwerd gestaan.
Joop was een stille kracht en stimulator, hij hield worsten voor waar ik hard achteraan rende.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Stel je het jaar 700 voor. De dijk die je in de verte ziet, bestaat nog niet. Twee keer per etmaal stroomt de zee via geulen...
Camstrawei 18
8852 RH Firdgum
Maak kennis met de Friese koningsschatten in Wijnaldum. Het archeologisch steunpunt van Wijnaldum is gevestigd in de oude...
Tsjerkepaad 2
8857 BJ Wijnaldum
Hier op het offroad pad kom je de Witte dovenetel tegen met witte hartvormige bloemetjes. Deze plant kun je van april tot...
Warffum
Het Yeb Hettinga Museum is gevestigd in de oude school van Firdgum. Naast het museum is een oorspronkelijke terpwoning nagebouwd,...
Camstrawei 18
8852 RH Firdgum
De fontein is een ode aan de wereldberoemde, in Franeker geboren astronoom Jan Hendrik Oort. Zijn aanname dat zich rondom...
Breedeplaats 1
8801 LZ Franeker
Schrijf je nu in voor onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang alle tips, arrangementen en nieuwtjes over de Wadden.