Zwarte Haan
De Swarte Haan poldermolen (1865) werd in 1925 onttakeld en in 1997 volledig afgebroken. Deze molen symboliseerde de Friese watergeschiedenis, waarbij windkracht werd gebruikt om polders droog te malen. Nu verzorgt Wetterskip Fryslân het waterbeheer met m...
De Swarte Haan Poldermoln (Zwarte Haan poldermolen) werd in 1865 gebouwd en in 1925 weer onttakeld, waarbij de bovenbouw werd verwijderd en de molen als motorgemaal werd gebruikt. Uiteindelijk werd de achtkante romp in 1997 afgebroken. De materialen hiervan zijn hergebruikt voor de herbouw van korenmolen De Mars in De Blesse.
De historische rol van molens in Friesland was het droogmalen van polders en het beheren van water in het lage landschap van het Bildt. Met windkracht pompte de molen overtollig water uit de polders naar omliggende waterwegen om vruchtbare landbouwgrond te creëren.
Tegenwoordig wordt het waterbeheer in dit gebied verzorgd door Wetterskip Fryslân. Moderne gemalen hebben de taak van de poldermolens overgenomen en zorgen ervoor dat de waterstand in balans blijft. Dit is cruciaal om verzilting te voorkomen en het land geschikt te houden voor landbouw en natuur.
De Foodwalk Zwarte Haan is een unieke wandelroute langs de Waddenzee. Ontdek zilte smaken zoals zeekraal, lamsoor en duindoorn,...
Deze 66 kilometer lange fietsroute langs boerderijwinkels, delicatesse zaken en restaurants brengt niets dan lekkers!
In het landschap van Fryslân liggen honderden, zo niet duizenden waterwerken. Gemalen, sluisjes, overloop en ga maar door....
Ontdek de rijke historie en natuur van Noordwest Friesland. Vanaf de iconische Groate Kerk in Sint Jacobiparochie loop je...
Deze korte vaarroute biedt een perfecte mix van natuur, historie en ontspanning. Ideaal voor een dagje uit met SUP, kano...
De perfecte mix van natuur, historie en ontspanning. Ideaal voor een dagje uit met SUP, kano of sloep. Ontdek 't Bildt en...
De Sense of Place route is een overkoepelende route langs zowel buitenkunst als andere bezienswaardigheden. Je kunt de route...
Stap op de fiets en beleef het adembenemende Rondje Waadhoeke! Deze route voert je door het afwisselende landschap van de...
Stap op de fiets en verken het adembenemende landschap van ‘t Bildt. Deze route neemt je mee langs de schitterende UNESCO...
Een afwisselende fietsroute langs zowel UNESCO werelderfgoed De Waddenzee als de oevers van de vroegere Middelzee.
Het voormalige stoomgemaal is gebouwd in 1873 en vernoemd naar burgemeester Wijdenes Spaans.
Van Ewijcksvaart 3 a
1761 ANNA PAULOWNA
De Vispassage bij het Rozema gemaal helpt paling van zout naar zoet water te trekken om op te groeien. In het najaar keren...
Paling – Vismigratie Termunterzijl
Termunterzijl
De molen is gebouwd in 1785 in Mensingeweer en verplaatst naar Winsum in 1801. Deze molen is daarmee een van de oudste nog...
Kerkstraat 1
9951 AD Winsum
Bij de Eemshaven staat de meest noordelijke molen van het Nederlandse vasteland: De Goliath. Toen de molen in 1897 werd gebouwd,...
Goliath's Pad 13
9979 XG Eemshaven
Deze Noord-Hollandse poldermolen is gebouwd rond 1560. De molen is gevestigd aan de Groenveldsdijk. Molenaar Fred Prins.
Groenveldsdijk 12
1744 GD SINT MAARTEN
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen(beluister hier het audioverhaal)
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd is naar waterschapsvoorzitter Henk Miedema. Dit gemaal kan tot 700 kubieke meter per minuut water vanuit de vaart in zee lozen. Als je hier even blijft staan, kun je zomaar het gemaal horen aanslaan, want die schakelt automatisch in.
Een geweldige uitvinding dus, een gemaal, maar er zit ook een nadeel aan. Gemalen zijn namelijk net als dijken en sluizen een grote hindernis voor trekvissen, omdat zij voor hun overleving tussen zoet en zout water moeten kunnen migreren. In 2015 is dit gemaal visvriendelijk gemaakt, door de pompen aan te passen en een vispassage met een lokstroompomp te maken.
Jammer genoeg is het niet te zien, maar in het voor- en najaar is het hier een drukte van belang op vissengebied. Trekvissen als spiering, trekkend driedoornig stekelbaarsje en paling maken dan gebruik van het vismigratiesysteem in het gemaal.
Instinct drijft volwassen palingen hier in de herfst naar het einde van de Kouwe Faart toe, omdat ze naar de zoute Waddenzee willen. Een waaier beschermt ze als ze met het uitstromende water mee de zee in worden gepompt. Eenmaal in zee zit hun reis er nog lang niet op. Ze leggen maar liefst 5000 kilometer af naar hun geboortegrond, de Sargassozee bij Mexico, om te paaien.
De jonge palingen die daar worden geboren, glasaaltjes genoemd omdat ze doorzichtig zijn, drijven vervolgens op de golfstromen mee naar Europa. Zo komen ze in de lente onder andere hier achter de dijk terecht. En dan is het hun beurt om dit gemaal te trotseren, nu landinwaarts. Een lokstroom van zoet water helpt hen door een buis onder de dijk door, waar ze hier in de bak onder je voeten terecht komen. Maximaal twee uur later gaat hier onder water een schuif open. En zo begint de kringloop van het leven opnieuw.
Ingesproken door:
Theun Mosk werkt inmiddels 20 jaar als ontwerper in theater, zowel voor dans, opera, toneel, performance, mime en muziektheater. Daarnaast maakt hij installaties in de openbare ruimte en ontwerpt hij landschapswerken.
In 2008 kwam Theun in aanraking met Joop Mulder toen hij samen met Robert Wilson en Boukje Schwiegman ‘Walking’ ontwierp tijdens Oerol. “Joop is voor mij een van de belangrijkste inspiratiebronnen. Een klein duwtje of idee kon uitmonden in een zee van gedachten en inspiratie. Hij was een diesel, met een enorme drive en noodzaak, dat maak je zelden mee. Mensen als Joop zijn nodig om de grenzen te verleggen en nieuw horizonnen te creeëren. Zij doen een leven en samenleven enorm verrijken.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd...
Nieuwebildtdijk 428
9079 PG St. Jacobiparochie
Het rijksmonument is nog altijd actief en je haalt hier dan ook heerlijk meel. Bezoek en laat je rondleiding door de molen...
Mounewei 17
9111 HB Burdaard
De molen, die geregistreerd staat onder de oorspronkelijke naam De Liefde, werd in 1963, tijdens herstelwerkzaamheden, door...
Mennonietenkerkstraat 15
9981 BB Uithuizen
Schrijf je nu in voor onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang alle tips, arrangementen en nieuwtjes over de Wadden.