Marrum
Wat zou slikwerker Dorus Terpstra van dit gemaal gevonden hebben? Het gemaal zorgt ervoor dat er buitendijks een kweldergebied ontstaat, met als gevolg een geleidelijke overgang van zoet naar zout water. Zo wordt het land, dat hij met hard werken veroverd...
Wat zou slikwerker Dorus Terpstra van dit gemaal gevonden hebben? Het gemaal zorgt ervoor dat er buitendijks een kweldergebied ontstaat, met als gevolg een geleidelijke overgang van zoet naar zout water. Zo wordt het land, dat hij met hard werken veroverde op de zee, teruggegeven aan het water.
In de tijd van Dorus werd het wad beschouwd als een troosteloze, onvruchtbare moddervlakte die zo snel mogelijk ingepolderd moest worden. Tegenwoordig is het Waddengebied UNESCO Werelderfgoed, een magische plek waar meer dan 10.000 verschillende planten en dieren op het land en in het water leven, broeden, zogen en groeien.
Het gemaal draagt daar nog meer aan bij: het heeft een positief effect op de natuurontwikkeling en de migratie van trekvissen. Vissen als paling, spiering en stekelbaars trekken tussen zee en binnenwateren. Het gemaal maakt onderdeel van een nieuw waterbeleid: minder dijken, meer natuur.
Die dijken zijn ooit opgeworpen om ons te beschermen tegen overstromingen. Grofweg een derde van de Nederlandse kust ligt onder zeeniveau en met de huidige zeespiegelstijging en de bodemdaling neemt het gevaar op een overstroming flink toe. De Nederlandse kust, ook een groot deel van de route die je nu fietst, moet goed in de gaten worden gehouden. Niemand wil een herhaling van de laatste, grote watersnoodramp in 1953. De dijken in het noorden werden na die ramp versterkt en de Lauwerszee werd drooggelegd door een dertien kilometer lange dijk aan te leggen. Sindsdien heet het Lauwersmeer. Helaas blijken deze maatregelen niet altijd goed voor de natuur. Daarom richt het huidige waterbeleid zich op nieuwe technieken, zoals doorlaatbare dijken. De zee is niet langer een vijand waar tegen gestreden moet worden, maar een bondgenoot.
In de regio ten westen van Dokkum, tussen Holwerd en Hallum, ligt achter de dijk Noard-Fryslân Bûtendyks of It Noarderleech....
In het landschap van Fryslân liggen honderden, zo niet duizenden waterwerken. Gemalen, sluisjes, overloop en ga maar door....
Hoe hielden bewoners het droog? De tocht voert door terpdorpen en het uitgestrekte Bildt. Maar daar is geen terp te bekennen.
Beleef de rijke geschiedenis van het Friese terpenlandschap en laat je meevoeren door verhalen van het verleden. Deze route...
De Sense of Place route is een overkoepelende route langs zowel buitenkunst als andere bezienswaardigheden. Je kunt de route...
Wat vond er eigenlijk plaats in de Tweede Wereldoorlog in het kustgebied van Friesland? Met deze uitgebreide fietsroute...
Een afwisselende fietsroute langs zowel UNESCO werelderfgoed De Waddenzee als de oevers van de vroegere Middelzee.
Begin je roadtrip in het prachtige, oude centrum van Harlingen. Vervolg je route langs de terpendorpen Wijnaldum en Firdgum...
Anders dan de naam doet vermoeden. Een route die verrast. Start je avontuur vanaf het Toeristisch Overstappunt (TOP) in Oudebildtzijl...
Ervaar deze prachtige wandeltocht langs én door het prachtige natuurgebied Noarderleech.
Midden in het centrum van Winsum ligt de molenberg en op deze berg verrees in 1851 voor rekening van P.G. Wildeveld een achtkante...
Molenstraat 4
9951 AJ Winsum
Molenmaker Helenius ten Have bouwde in 1855 molen ‘de Hollandse Welvaart’ in Mensingeweer.
Molenweg 10
9961 PD Mensingeweer
Deze molen werd in 1907 gebouwd door firma J.H. Westra uit Franeker voor de bemaling van de polder 318 ha groot, voor het...
Sotterumerdijk 23
8753JA Cornwerd
You cannot see this content because you haven’t accepted cookies. If you want to watch this video, please click below to accept cookies.
Manage cookies(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht...
Boonweg
Sint Jacobiparochie
Poldermolen. Te bezichtigen op afspraak en als de molen draait. Molenaar is Wil Hibma.
Achlumer Molen
Hitzumerweg 3
8806 TR Achlum
De Waarlandsmolen is een achtkante binnenkruier, gebouwd in 1530. Begin jaren 50 is de molen buiten bedrijf gekomen. De...
Hoebelaan 9 a
1738 BR WAARLAND
Deze Noord-Hollandse poldermolen is gebouwd in 1840 en gerestaureerd in 1980/1990.
Grote Sloot 414
1751 LM SCHAGERBRUG
Subscribe to our monthly newsletter to get all the latest tips, arrangements and news about the Wadden.