Marrum
Wat zou slikwerker Dorus Terpstra van dit gemaal gevonden hebben? Het gemaal zorgt ervoor dat er buitendijks een kweldergebied ontstaat, met als gevolg een geleidelijke overgang van zoet naar zout water. Zo wordt het land, dat hij met hard werken veroverd...
Wat zou slikwerker Dorus Terpstra van dit gemaal gevonden hebben? Het gemaal zorgt ervoor dat er buitendijks een kweldergebied ontstaat, met als gevolg een geleidelijke overgang van zoet naar zout water. Zo wordt het land, dat hij met hard werken veroverde op de zee, teruggegeven aan het water.
In de tijd van Dorus werd het wad beschouwd als een troosteloze, onvruchtbare moddervlakte die zo snel mogelijk ingepolderd moest worden. Tegenwoordig is het Waddengebied UNESCO Werelderfgoed, een magische plek waar meer dan 10.000 verschillende planten en dieren op het land en in het water leven, broeden, zogen en groeien.
Het gemaal draagt daar nog meer aan bij: het heeft een positief effect op de natuurontwikkeling en de migratie van trekvissen. Vissen als paling, spiering en stekelbaars trekken tussen zee en binnenwateren. Het gemaal maakt onderdeel van een nieuw waterbeleid: minder dijken, meer natuur.
Die dijken zijn ooit opgeworpen om ons te beschermen tegen overstromingen. Grofweg een derde van de Nederlandse kust ligt onder zeeniveau en met de huidige zeespiegelstijging en de bodemdaling neemt het gevaar op een overstroming flink toe. De Nederlandse kust, ook een groot deel van de route die je nu fietst, moet goed in de gaten worden gehouden. Niemand wil een herhaling van de laatste, grote watersnoodramp in 1953. De dijken in het noorden werden na die ramp versterkt en de Lauwerszee werd drooggelegd door een dertien kilometer lange dijk aan te leggen. Sindsdien heet het Lauwersmeer. Helaas blijken deze maatregelen niet altijd goed voor de natuur. Daarom richt het huidige waterbeleid zich op nieuwe technieken, zoals doorlaatbare dijken. De zee is niet langer een vijand waar tegen gestreden moet worden, maar een bondgenoot.
In de regio ten westen van Dokkum, tussen Holwerd en Hallum, ligt achter de dijk Noard-Fryslân Bûtendyks of It Noarderleech....
In het landschap van Fryslân liggen honderden, zo niet duizenden waterwerken. Gemalen, sluisjes, overloop en ga maar door....
De Sense of Place route is een overkoepelende route langs zowel buitenkunst als andere bezienswaardigheden. Je kunt de route...
Hoe hielden bewoners het droog? De tocht voert door terpdorpen en het uitgestrekte Bildt. Maar daar is geen terp te bekennen.
Beleef de rijke geschiedenis van het Friese terpenlandschap en laat je meevoeren door verhalen van het verleden. Deze route...
Wat vond er eigenlijk plaats in de Tweede Wereldoorlog in het kustgebied van Friesland? Met deze uitgebreide fietsroute...
Een afwisselende fietsroute langs zowel UNESCO werelderfgoed De Waddenzee als de oevers van de vroegere Middelzee.
Begin je roadtrip in het prachtige, oude centrum van Harlingen. Vervolg je route langs de terpendorpen Wijnaldum en Firdgum...
Ontdek de schoonheid van Het Bildt tijdens deze 12,4 km lange wandelroute. Geniet van weidse uitzichten, historische dijken...
Ervaar deze prachtige wandeltocht langs én door het prachtige natuurgebied Noarderleech.
Molen De Jonge Held staat in het dorpje Leegkerk vlakbij de stad Groningen. De poldermolen werd gebouwd in 1829 en bemaalde...
Frieschestraatweg 438
9746 TL Leegkerk
Molen De Hoop is zeer waarschijnlijk in 1641 gebouwd als achtkantige korenmolen. Op kaarten uit het begin van de 17e eeuw...
Molenpad 1
1734 JM OUDE NIEDORP
Deze Noord-Hollandse poldermolen is waarschijnlijk gebouwd in de tweede helft van de 17e eeuw. De molen is gerestaureerd...
Grote Sloot 153
1752 JK SINT MAARTENSBRUG
You cannot see this content because you haven’t accepted cookies. If you want to watch this video, please click below to accept cookies.
Manage cookies(beluister hier het audioverhaal)
Met het blote oog is het moeilijk te zien, maar de bodem van deze omgeving ligt laag. Op sommige plekken, zoals hier bij het dorpje Ried, gaat het om een paar centimeter, maar er zijn in de buurt kommen die wel 30 centimeter lager liggen dan twintig jaar geleden.
Die bodemdaling is een belangrijke reden dat er een nieuw gemaal komt, dat het witte gemaal dat je verderop aan de Rie ziet liggen zal vervangen. Zowel de oude als de nieuwe kunnen 140 kubieke meter water per minuut naar hoger gelegen gebieden afvoeren bij hoge waterstanden. Ook doet het gemaal dienst bij stortbuien, die steeds vaker voorkomen.
Het gemaal, dat hier in de jaren zeventig van de vorig eeuw kwam, heet ‘De Mieden’. Een toepasselijke naam, want dit Friese woord betekent een laaggelegen land aan de rand van het dorp, land dat alleen gebruikt kon worden om van gras hooi te maken en aan het vee te geven.
Een jaar of vijf geleden bleek renovatie van het gemaal nodig, maar dat bleek lastig, omdat de vijzels diep genoeg moeten zijn als de bodem nog verder zakt. Daarom besloot Wetterskip Fryslân om een hele nieuwe te laten maken, die ook op verdere bodemdaling is berekend.
Hoe het komt dat de bodem is gedaald? Zout- en gaswinning. Vanaf 2004 is op een handvol locaties hier in de omgeving namelijk gas uit de bodem gewonnen. Toen bleek dat de bodem meer daalde dan was verwacht, is daarmee gestopt. Bij Tzummarum en Sexbierum is lange tijd zout uit de bodem gehaald, maar nu wordt overgestapt op winning uit de bodem van de Waddenzee. De bedrijven die de stoffen winnen, Vermillion en Frisia Zout, betalen mee aan gemalen als deze om de waterhuishouding te regelen.
Ingesproken door:
Beeldend kunstenaar Rob Sweere zit al sinds 1989 in het vak. Hij werkt met permanente monumentale installaties in de publieke ruimte en maakt tijdelijke installaties voor tentoonstellingen en festivals. Wereldwijd werkt Rob met groepen mensen.
Zo heeft hij Joop Mulder leren kennen tijdens Oerol. “Joop dacht op een schaal waarop ik zelf ook graag denk, maar die in de visie van anderen niet of weinig voorkomt. Samen met Joop kon je echt tot de max denken. Hij was niet bang en gaf vertrouwen. Jammer dat velen in onze omgeving niet zo onbevangen durven te dromen en ervoor te gaan. Ik zal Joop missen als dromer en als reisgenoot in deze maatschappij.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Het gemaal, dat hier in de jaren zeventig van de vorig eeuw kwam, heet ‘De Mieden’. Een toepasselijke naam, want dit Friese...
Nieuweweg
8811 HJ Ried
Bij de Eemshaven staat de meest noordelijke molen van het Nederlandse vasteland: De Goliath. Toen de molen in 1897 werd gebouwd,...
Goliath's Pad 13
9979 XG Eemshaven
De Molen Fortuna in Noordhorn is een oude koren- pelmolen. Een monument in het Groninger landschap.
Schippersstraat 2 a
9804 PN Noordhorn
Poldermolen. Te bezichtigen op afspraak en als de molen draait. Molenaar is Wil Hibma.
Achlumer Molen
Hitzumerweg 3
8806 TR Achlum
Tjerk Hiddes vertelt het bijzondere verhaal achter het Roptasyl. Nu zie je er niet veel van terug, maar in de 17e eeuw was...
Sylsleane 6
8857 RZ Wijnaldum
Subscribe to our monthly newsletter to get all the latest tips, arrangements and news about the Wadden.